‘Mam, laat je even weten waar je testament ligt voor je de bus instapt?’
Het smsje van Jongste Zoon is duidelijk, hij heeft er niet veel fiducie in. Maar de busreis over de Andes valt reuze mee. Sterker, het is een aanrader.
Er zitten fenomenale bergpassen en spectaculaire vergezichten bij. Er zijn verschillende maatschappijen die de tocht organiseren, zowel vanuit de overheid als privé. Verloofde en ik kiezen voor een reguliere dienst. De bus oogt gedegen, de chauffeurs zijn bekwaam en de stoelen comfortabel. Acht uur nadat we zijn ingestapt in Santiago (Chili) arriveren we tegen valavond in Mendoza (Argentinië).Veilig, en onder de indruk van zoveel oerlandschap.
Mendoza en omstreken vormen het hart van de Argentijnse wijnbouw. We hebben een auto gehuurd om ons de komende dagen te verplaatsen en verschillende wineries te bezoeken. Het vehikel is een onooglijk exemplaar, daterend uit de tijd dat de raampjes nog handmatig opengedraaid werden en stuurbekrachtiging nog niet was uitgevonden. Ouderwets hard werken als je de bocht om gaat, dus. Toch zijn we in dit blik op wielen nog modern in vergelijking met de nog veel oudere auto’s die hier rondrijden. We zien overwegend verroeste en veelvuldig opgelapte auto’s die verraden hoezeer de economische crisis hier heeft toegeslagen.
Onze eerste afspraak is bij wijndomein Trapiche, het grootste wijnhuis van Argentinië en daarnaast een met een rijke historie. Die begint in 1883 als senior Benegas, een van de vele Italiaanse (en Spaanse) immigranten die eind 19e eeuw hun geluk komen beproeven in de Nieuwe Wereld, een paar duizend hectare wijnareaal aankoopt net onder Mendoza en daar El Trapiche sticht. Hij had een vooruitziende blik want slechts enkele jaren later was de spoorlijn, de eerste van Argentinië, een feit. En laat die nu net, op weg naar Buenos Aires, langs zijn domein lopen? Hij kocht er een stukje grond en wat rails bij en zorgde zo voor een vloeiende transportdienst. De ezels, die tot die tijd de vaten wijn vervoerden, konden weer op stal.
De 20ste eeuw bracht glorie en verval voor Trapiche, net als voor de gehele Argentijnse wijnbouw. In de jaren 1960 dronken de Argentijnen gemiddeld 90 liter wijn per jaar per persoon. Hoeveel kilo vlees ze daarbij aten, wil ik niet eens weten. Maar als gevolg van politieke omwentelingen, botsende systemen en machtsovernames, verandert er veel in het land. Tegelijkertijd zijn er ook externe factoren die van invloed zijn op de Argentijnse (wijn)markt. De komst van buitenlandse producten als bier en cola bijvoorbeeld. Al deze ontwikkelingen leidden ertoe dat de Argentijnse wijnconsumptie met 65% afnam. Voor de gezondheid waarschijnlijk beter, voor de wijnbouw niet.
Economisch gezien hebben de Argentijnen het nog steeds zwaar. De term ‘derde wereldland’ valt geregeld tijdens de gesprekken die we voeren. De torenhoge inflatie (ruim 20%) is op dit moment het grootste probleem. Als (àls) de salarissen gestort zijn, staan er de volgende dag lange rijen mensen voor de banken te wachten om geld af te halen. Sparen heeft geen zin, volgende maand is het geld weer minder waard.
Een ander probleem is de zwarte markt. Het was ons al opgevallen dat Argentinië relatief duur is. Althans, volgens de officiële valutakoers. Het grote aantal straatwisselaars (‘Cambio, cambio!’) doet echter vermoeden dat er ook een levendige zwarte handel is. Dat blijkt te kloppen. We wagen ons aan wat onderhandelingen en dat scheelt al gauw 30%. Maar echt verbaasd zijn we pas als de verschillende koersen -de officiële, de officieuze (‘parallelkoers’) en de toeristenkoers- ook nog eens dagelijks in de krant worden vermeld.
Naschrift: We hebben in Argentinië, zowel in het wijngebied rondom Mendoza als in het noorden van het land, in de provincie Salta, een aantal prachtige bezoeken afgelegd. We zijn op alle domeinen zeer gastvrij onthaald en hebben boeiende gesprekken gevoerd met wijnmakers. In het boek dat ik voorbereid (verschijnt in 2014), kom ik daar uitgebreider op terug.
For now, I would like to thank:
- Luciano Rudman, Trapiche, www.trapiche.com.ar
- Sebastiàn Mendoza, Bodega Mauricio Lorca/Enrique Foster, www.mauriciolorca.com
- Marcelo Pelleriti, Sebastian Sicilia, Pablo Molinengo, Bodega Monteviejo en Clos de los Siete, www.monteviejo.com www.clos7.com.ar
- Jan (J.M.) graaf van Limburg Stirum
- Néstor Ramirez, www.humanao.com
- Thibaut Delmotte, Colomé, www.bodegacolome.com