Over pauselijke wijnen en gerechtigheid

Het is bijna vloeken in de kerk: koffie drinken in Châteauneuf-du-Pape, één van de beroemdste wijnappellaties van de Côte du Rhône. Maar het is nog vroeg, half tien in ochtend en gezien het aantal nog te verwachten wijnen vandaag, beginnen we rustig en bestellen twee espresso.

Het plaatsje zelf is niet zo bijzonder, de wijnen die er gemaakt worden zijn dat wel. Al kan je je moeilijk voorstellen dat er op de kiezelgronden van de omliggende wijngaarden überhaupt iets wil groeien. Toch is het zo, sterker zelfs, in Châteauneuf-du-Pape groeien meer druivenvariëteiten dan in menige andere appellatie. De rode wijnen bestaan uit wel 13 soorten. Alleen in port zitten er meer.

Lang voordat Châteauneuf-du-Pape officiële erkenning kreeg, werd er al wijn gemaakt in deze streek net ten noorden van Avignon. Dat kwam de pausen goed uit toen ze daar begin 14e eeuw hun hoofdkantoor vestigden. Als zomerverblijf voor zeven opeenvolgende pausen werd een naburig bestaand kasteel (in een gehucht dat destijds Calcernier heette) voor hen ingericht. Vandaar dus ook de plaatsnaam ‘het nieuwe kasteel van de paus’.

Het pontificale kasteel is in de eeuwen daarna, toen de pauselijke residentie naar Rome was overgebracht, een speelbal van de geschiedenis geworden en uiteindelijk goeddeels vernietigd. Alleen de dominante zuidmuur staat nog overeind. De wijngaarden zijn er echter nog altijd, zowel binnen de kasteelmuren als rondom het plaatsje. En de faam van de lokale wijn heeft zich onmiskenbaar mede dankzij kerkelijke gezagsdragers kunnen verspreiden.

Want ook in het buitenland dronk men deze ‘vin-du-pape’ graag, het was in de 18e en 19e eeuw een gewild export product. In Frankrijk zelf streden de lokale boeren voor meer erkenning van hun wijnen maar ze moesten het afleggen tegen de wijnen uit de Bordeaux en Bourgogne. Sterker, de wijnen uit Châteauneuf-du-Pape werden gebruikt om deze meer body te geven. Of, zoals een 18e eeuwse wijnmaker het fijntjes uitdrukte, ‘om de zwakke wijnen uit die streken aan te sterken met onze mooie wijnen.’

Gerechtigheid kwam in 1936, toen Châteauneuf-du-Pape een eigen appellatie kreeg. Daar had het trouwens in wezen zelf voor gezorgd. Uit onvrede met frauduleuze handelaars en malafide wijnbouwers (een fenomeen waar veel producenten mee te maken hadden rond de eeuwwisseling), diende de vooraanstaande baron Le Roy van château Fortia, in 1923 een voorstel in tot reglementering van de wijnen afkomstig uit Châteauneuf-du-Pape. Vervolgens is het hele Franse classificatiesysteem van appellations contrôlées gebaseerd op dit prototype.

2 antwoorden op “Over pauselijke wijnen en gerechtigheid”

  1. . . . . en overal leer je wat van . . . . hoewel mijn kennis van de Franse taal niet onaanzienlijk is heb ik mij nooit de vertaling gerealiseerd van: “Chateauneuf-du-Pape! Dom, hè?

Geef een reactie