Montmartre

Vanaf de straat is er nog niet veel te zien in dit prille voorjaar. Bovendien ligt hij tegen een helling, de oudste wijngaard van Parijs. Heraangelegd in 1932 als eerbetoon aan vroeger tijden toen Montmartre nog een boerendorp was (dat in 1830 werd geannexeerd door de zich uitbreidende stad) en de omgeving voornamelijk bestond uit molens en wijngaarden. Die leverden indertijd heel behoorlijke wijn op, naar verluidt zelfs concurrerend met Bordeaux en Bourgognewijnen. paris vignobleDat doen de huidige 2000 stokken niet meer, maar dat mag de pret niet drukken. Met veel tromgeroffel en lokaal feestgedruis wordt elk jaar gedurende de eerste week van oktober de oogst binnen gehaald. En de opbrengst van de ca. 500 flessen gaat naar goede doelen.

trioHet beste zicht heb je vanuit het Musée de Montmartre, de wijngaard vormt als het ware de zijtuin daarvan. Een pareltje overigens, dit museum, dat een boeiend licht werpt op de artistieke bende van dit illustere stukje Parijs. Vlak achter het toeristische Place du Tertre ligt het in de rustige Rue Cortot, waar op nummer 12 veel gerenommeerde kunstenaars hun atelier hebben gehad. Onder hen ook Suzanne Valadon, Maurice Utrillo en André Utter. Niet voor niets als trio genoemd want ze vormden een eenheid, zij het een bijzondere. Suzanne Valadon (1865-1938) was als jong meisje samen met haar moeder, een ongehuwde wasvrouw, naar Parijs gekomen en wilde niets liever dan circusartieste worden. Na een ernstige val werd dat onmogelijk en zocht ze elders mogelijkheden om de kost te verdienen. Die vond ze in Montmartre door te poseren voor grootheden als Degas, Renoir, Puvis de Chavannes en Toulouse-Lautrec. Maar ze was meer dan een model, en niet alleen omdat ze met een aantal schilders ook een liefdesverhouding kreeg. Suzanne Valadon (de koosnaam Suzanne kreeg ze van Toulouse-Lautrec, haar geboortenaam was Marie-Clémentine) bleek zelf ook een getalenteerd tekenares en schilderes. Net als later haar zoon, Maurice Utrillo (1883-1955) die haar in roem en productiviteit voorbij streefde, maar ook in tragiek. Al op jeugdige leeftijd raakte hij aan de alcohol en is zijn verslaving nooit te boven gekomen. Het drie’man’schap werd gecompleteerd door nog een autodidactisch schilder, André Utter (1886-1946), leeftijdgenoot van Maurice, en minnaar (later echtgenoot) van Valadon.

la buveuseEen schilderij dat op de één of andere manier altijd tot mijn verbeelding heeft gesproken is La Buveuse of ‘De drinkster’ (of ook wel ‘The Hangover’) van Toulouse-Lautrec. In het museum kwam ik erachter dat Suzanne Valadon model heeft gestaan. Hoewel ze zelf niet bekend stond om haar drankzucht, was ze, mede door haar zoon, genoegzaam bekend met het fenomeen alcoholisme, dat eind negentiende eeuw ook onder vrouwen toenam. De eenzaamheid die deze vrouw met haar plompe houding, doffe blik en half leeg gedronken fles wijn voor zich uitstraalt, is even troosteloos als treffend weergegeven.

Geef een reactie