Birds…

Zijn meesterlijke film ‘The Birds’ nam Alfred Hitchcock op in de op dat moment (1963) meest geavanceerde filmstudio, die van Walt Disney. Zo angstaanjagend als hij de zwermen opdringerige en aanvallende vogels in beeld bracht, is de aanblik in de Oostenrijkse wijngaarden nu, eind oktober 2013, niet, maar de vele duizenden vogels die groepsgewijs de wijngaard belagen, vormen wel degelijk een bedreiging.

‘Het zijn niet alleen veel vogels, ze zijn ook slim’, vertelt Heidi Fischer-Pfaffl, dochter van oprichter Roman Pfaffl en hoofd marketing van het gelijknamige wijnbedrijf even ten noorden van Wenen. Tijdens een uitgebreide rondleiding en proeverij, wijst ze op de dilemma’s waarvoor de Pfaffls, maar ook wijnmakers in andere gebieden waar laat geoogst wordt, voor staan.

‘De oogsttijd duurt bij ons bijna twee maanden. Dat komt omdat we in verschillende rondes plukken, afhankelijk van het type wijn dat we maken. Dit jaar zijn we op 20 september begonnen en we verwachten eind november klaar te zijn. Dat heeft alles met het weer te maken. Tot nu toe is de nazomer ons goed gezind geweest. Rustig herfstweer met aangename dagtemperaturen. Maar als het blijvend gaat regenen of de kou opeens intreedt, worden de druiven aangetast en is haast geboden om ze binnen te halen.’

Heidi schenkt ons een volgende ronde wijnen in. De Pfaffls hebben een breed gamma maar hun hart ligt bij de Grüner Veltliner, een oorspronkelijke Oostenrijkse witte druif die sinds enige jaren internationaal erkenning krijgt. We proeven er vier naast elkaar, elk van een verschillend perceel met elk een andere bodemsamenstelling. En hoewel er bij alle wijnen iets heerlijk fris, peperachtigs zit, zijn er inderdaad duidelijk waarneembare verschillen. De wijnen van de met een kleine löschlaag bedekte zandbodem zijn verfrissend en kruidig, terwijl de zwaardere löschbodem zorgt voor voller en fruitiger wijnen.

‘Maar op dit moment bezorgen de spreeuwen en kraaien ons de nodige stress,’ vervolgt Heidi. ‘Hoe verder de oogst vordert, hoe minder druiven nog aan de ranken hangen, en wat er nog hangt, wordt zoeter. Dat is ook de bedoeling. Alleen… deze laatste druiven zijn ook een uiterst gewilde prooi voor de vogels, want bijna overal elders is al geoogst. En het zijn echte teamplayers…,’ zegt Heidi met een zucht.

‘Ze komen en groupe aangevlogen en vallen de overgebleven druiven aan. Een deel van de vogelgroep zet zich aan de bovenkant van de wijnranken, een deel beneden. Met een geroutineerde beweging, en letterlijk in een oogwenk, tikken de bovenvogels de druiven van de steeltjes, pikken de benedenvogels ze op en in drie minuten tijd is de halve overgebleven wijngaard ook leeg.’

Er is weinig om de vogels af te schrikken dus er is gezocht naar een manier om die laatste kostbare druiven te bewaken. Dat gebeurt in de vorm van het spannen van netten om de rijpe, bijna plukklare druiven. Het ‘benetten’ is echter ook een kostbaar, arbeidsintensief werk dus het blijft een moeilijke afweging voor de wijnmaker of het verwachte resultaat opweegt tegen de gevreesde schade.

Het bewijst maar weer dat wijn niet alleen in de wijngaard gemaakt wordt, waarbij bodemsamenstelling en lokale klimatologische omstandigheden een beslissende rol spelen. Het blijft de wijnmaker die beslist wanneer er geoogst wordt. Dat is elk jaar weer een spannend moment, waarbij horrorachtige taferelen als in The Birds best gemist kunnen worden.