Er zijn een paar dingen die je bij het proeven van wijn wel mag en in het openbaar leven niet. Ik heb het over smakken, slurpen en spugen. Met dat laatste bedoel ik natuurlijk niet het overgeven, of het uitspuwen van speeksel, tabak of, erger nog, kauwgum. Nee, ik heb het over het vakkundig uitspugen van zojuist geproefde wijn. Bij voorkeur een beetje in stijl.
Over Japanse lak, wijn en speeksel
Op de vraag waarom je een wijn überhaupt zou uitspugen, kom ik zo terug. Want het gaat me hier eigenlijk om de spuugbak, het veredelde emmertje waarin je na het proeven van wijn met een ferme straal je mond leegt. Het woord spuugbak klinkt al niet echt lekker en dan heb je er nog niet eens ingekeken. Hij is dan ook bij voorkeur niet doorzichtig. Soms wordt er een stukje keukenrol of een servetje onderin gelegd, om de meegekomen fluimen op te nemen en zo aan het zicht te onttrekken. Dat werkt goed, behalve bij het legen van de spuugbak. Het soppende servet moet immers apart weggegooid worden. En meestal gebeurt dat met de hand.
In andere talen klinkt het woord spuugbak bijna net zo onaantrekkelijk. Wat dacht je van het Duitse ‘Spucknapf’ (der)? Als je het hardop uitspreekt lijkt het alsof je mond vol tannines zit, de wangen trekken helemaal weg. Het Engelse woord ‘spittoon’ lijkt qua klank een beetje op het Nederlands maar of je nu spit of spuugt, in beide gevallen klinkt het weinig aanlokkelijk. Doe mij dan maar een Franse ‘crachoir’ (le) dan heb je nog de illusie dat je een beetje chic spuugt.
In de 16e eeuw deed men dat in Frankrijk trouwens ook. Daar stond de crachoir in gegoede kringen midden in de kamer, veelal op een tafel. Hij was gemaakt van metaal of, als het even kon, van zilver en zag eruit als een vierkante schaal op kleine pootjes. Aan de binnenkant was een houten latwerkje gemaakt waar het speeksel door kon weglopen (en op de bodem kon worden opgevangen). Het is zelfs enige tijd bon ton geweest om de buitenzijde met Japanse lak, porselein of faiënce te verfraaien. De huidige spuugbakken hebben die luxe functie niet (meer) en zien er doorgaans dan ook heel wat eenvoudiger uit.
Terugkomend op de vraag waarom je wijn zou uitspugen, dat heeft alles met hygiëne en concentratie te maken. Bij proeverijen is de spuugbak een net zo noodzakelijk onderdeel als de aangeboden wijnen om een groot aantal glazen na(ast) elkaar te kunnen beoordelen. En als je dat dan toch een beetje ‘op stand’ wil doen, houd je dan voor dat je in een kwispedoor spuugt. Dat geeft de handeling nog een beetje allure.
Hoe waar allemaal!
Hoe vaak ik niet met uitspugen een sliert langs mijn kin voel zitten.
Kan het niet een vast oefenonderdeel worden van SWEN 2 of zo. 🙂